Jest sobie ulica Gdańska w Warszawie, wcale nie przy samej Wiśle położona. Arterią wielką też może ona nie jest, choć biegnie przy urokliwym kościółku ojców Marianów na górce zwanym, choć tak naprawdę wezwanie parafii, do której przynależy brzmi Matki Bożej Królowej Polski. Zaś tak po prawdzie to na Marymoncie słynnym z innych skądinąd względów jest on ulokowany. Jednak o tym opowieści osobne się należą naszym czytelnikom i być moze wrócimy jeszcze do nich w przyszłości. Nie chcąc zaś snuć dalej tej nuty marynistycznej jak wskazywała by na to ulicy nazwa, musimy rzec dziś słowo o pomniku niezwykle ważnym. Własnie dziś, gdy przypada smutna rocznica.
Mówić, a właściwie napisać dziś chcemy o Pomniku Rzezi Wołyńskiej. Choć jest on położony w pobliżu dużej arterii miejskiej - Trasie Armii Krajowej, to zobaczyć go niezwykle trudno, bo choć kiedyś potężny miecz wystający ostrzem do góry z łatwością znaczył to miejsce. To dziś już nawet jego nie łatwo jest dostrzec, w zalewie ekranowej manii osłaniania wrażliwych wielkomiejskich uszu tandetnym materiałem, dogodnym jedynie chyba dla graficiarzy tylko.
Za owymi zasłonami akustycznymi, dostrzec można po obu stronach uliczki Gdańskiej, która w tym miejscu chowa się pod wiaduktem wspomnianej trasy szybkiego ruchu, dwie duże grupy pomników. Z wspomnianych wcześniej względów lepiej i łatwiej oraz przyjemniej jest dotrzeć tu, idąc od skweru Jacka Kuronia, czyli od północno-wschodniego wyjścia ze stacji Metro Marymont skecając w lewo i w dół. Jeśli chcemy trafić do pomnika ofiar Rzezi Wołyńskiej powinniśmy trzymać się prawej strony ulicy Gdańskiej, jeśli zaś chcemy znaleźć się przy pomniku 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK powinniśmy trzymać się strony lewej. Całość położona jest jak łatwo się domyślić nazwy, na Skwerze Wołyńskim.
Tym razem chcemy skupić się na pierwszym ze wspomnianych pomników. Powodem tego jest przypadająca dziś kolejna rocznica "krwawej niedzieli", czyli wydarzeń z 11 lipca 1943 r. Wówczas to żołnierze jednostek UPA, czyli Ukraińskiej Powstańczej Armii oraz OUN, czyli Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, dokonali zbrodni noszącej znamiona ludobójstwa, mordując tylko tego jednego dnia blisko 8000 Polaków, w większości kobiet, dzieci i starców. Zaatakowanych zostało blisko 100 wsi, w czterech dawnych wołyńskich powiatach tego województwa, czyli kowelskim, włodzimierskim, horochowskim i łuckim. W przeciągu miesiąca liczba ofiar sięgnęła kilkunastu tysięcy, a zbrodnia rozlała się na kolejne 6 województw, także łącznie objęła poza wołyńskim także poleskie, tarnopolskie, lwowskie, stanisławowskie, rzeszowskie i lubelskie. Przy czym dla samego tylko okresu miedzy lutym 1943 r., a lutym 1944 r. liczbę ofiar szacuje się na 60 tys. zabitych. Trzeba tu mocno podkreślić, że nie jest mowa tu o śmierci żołnierza zadanej na polu walki w równym boju uzbrojonych armii, ale o bestialskim mordzie na bezbronnych cywilach, dokonanym za pomocą pił, siekier, łopat i innych narzędzi jakie z łatwością można było znaleźć w domowych gospodarstwach. Za końcową datę Rzezi Wołyńskiej przyjmuje się rok 1947, a za łączną liczbę ofiar ok. 100 tys. ludzkich istnień.
Co do samego pomnika, to w zwieńczeniu jego centralnej osi znajduje się siedmiometrowy krzyż z figurą Chrystusa pozbawioną ramion, co ma nawiązywać do męki rozczłonkowania jaka była przedśmiertnym udziałem ofiar rzezi. Natomiast sam krzyż jest w połowie swej wysokości niejako podwójnie przecięty, co jest podkreślone przez wysunięcie fragmentu pionowej belki w prawą stronę, jako nawiązanie do stosowanej metody i narzędzia zbrodni jaką nierzadko była pospolita piła do cięcia drewna. Podobnie rzecz ma się z głębokimi bruzdami jakimi poznaczony są oba boki i dolna część krzyża, nawiązującymi w swym kształcie do śladów wielokrotnego uderzenia siekierą. Poniżej krucyfiksu, lekko wystając nad ziemię niczym cmentarne mogiły, znajduje się 18 płyt z inskrypcjami nazw poszczególnych 2136 miejscowości, w których doszło do owej niezwykle makabrycznej w swym przebiegi zbrodni. Natomiast pojedyncza czarna i wyraźnie niższa od pozostałych płyta, leżąca bezpośrednio u stóp samego krzyża, przykrywa sarkofag, w którym w małych urnach zgromadzono ziemię z owych miasteczek i wiosek, które zostały wyszczególnione na białych płytach wokół. Całość ma mieć formę relikwiarza, w którym przechowywane są szczątki pomordowanych.
Wracając zaś do wspomnianego wcześniej wysuniętego fragmentu krzyża, to znajduje się na nim cytat z modlitwy Ojca Świętego Jana Pawła II z dnia 11 czerwca 1999 r. o następującej treści:
"OJCZE LUDÓW I NARODÓW,
BŁAGAMY CIĘ,
PRZYJMIJ DAR ŚWIADECTWA WIARY,
MĘKI I ŚMIERCI SYNÓW NASZEGO NARODU
UMĘCZONYCH I POMORDOWANYCH NA WSCHODZIE.
UCZYŃ ICH WIARĘ POSIEWEM WOLNOŚCI I POKOJU.
OJCZE NAJMILSZY, PRZEZ PRZYCZYNĘ MATKI ZBAWICIELA,
POMÓŻ NAM PRZEBACZYĆ,
CHROŃ NAS OD WOJNY I NIENAWIŚCI I NIEPAMIĘCI.
PRZEZ CHRYSTUSA PANA NASZEGO. AMEN"
Oczywiście można dyskutować o tym czy wybrane miejsce jest odpowiednio godne. Jednak nawet jeśli najczęściej jest ono odwiedzane przez ludzi wyprowadzających swoich czworonożnych przyjaciół w celu załatwienia niezbędnych potrzeb oraz w dosyć uciążliwym sąsiedztwie trasy szybkiego ruchu, to jednak takie wydarzenia wymagają upamiętnienia na mapie Warszawy. Wierzymy gorąco i jesteśmy o tym głęboko przekonani, że stopniowo uda się to miejsce zaaranżować w sposób, który nada mu odpowiednia oprawę, niezbędną dla poruszanego w nim tematu olbrzymiej narodowej tragedii.
Na koniec oczywiście jak zwykle chcemy zachęcić do spacerów ulicami stolicy, nawet jeśli prowadzą one w dziwne i wydawałoby się odludne miejsca, to warto to czynić. Za każdym rogiem mogą się bowiem czaić obiekty mówiące o naszej jakże często trudnej i bolesnej historii. Tak wiec mimo burzliwej często w lipcu pogody, namawiamy do wykorzystywania każdej chwili do poznawania miasta przez nogi. Do zobaczenia na warszawskich szlakach !
Komentarze
Prześlij komentarz