Przejdź do głównej zawartości

Warszawskie ulice w ogniu walki - 14 października 1944 r.

Choć na co dzień sobie tego nie uwiadamiamy, to w drodze do pracy, szkoły, sklepu, a nawet na spacerze z psem, często ocieramy się o historię. Te opowieści o bohaterskich czynach i heroicznych postawach są zaklęte w murach kamienic, chodnikowych płytach, a nawet kocich łbach i starych szynach tramwajowych gdzieniegdzie wciąż wystających spod asfaltu ulic. Czasami wręcz się narzucają w postaci otworów po kulach bijących w oczy przechodniów, na cokołach pomników, fontann, a nawet elewacjach niektórych budynków. To przypomina o sobie Powstanie Warszawskie. Jak co roku w sposób możliwie najbardziej uroczysty staramy się upamiętnić te chwile. Brzmią syreny, zatrzymują się pojazd na ulicach, ludzie na chodnikach, na chwilę nawet czas zatrzymuje się w miejscu. Są znicze, wieńce, łzy wzruszenia i słowa modlitwy, a także wspomnienia o tych co życie oddali za Polskę.

My także mamy swój sposób na upamiętnienie tych wielkich czynów zwykłych Warszawiaków, z sierpniowych i wrześniowych dni roku 1944. Jak co roku, chcemy pomóc Wam w lepszym poznaniu tej tragicznej i wielkiej historii. Jak zapewne trafnie się domyślacie, znów będzie to cykl wpisów w formie kalendarium Powstania Warszawskiego. Tym razem chcemy się skupić na tym by pokazać konkretne miejsca i wydarzenia, tak by można było każdego dnia odwiedzić tych niemych świadków o których wspomnieliśmy na początku postu. Jako źródło dla naszych tegorocznych wpisów w tym cyklu przyjęliśmy książę Jerzy S. Majewski, Tomasz Urzykowski Przewodnik po powstańczej Warszawie.


Plac Trzech Krzyży (Dreikreuzplatz) 4/6
W gmachu Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych stacjonowała Warszawska Drużyna Harcerska nr 1, co upamiętnia tablica wmurowana w ścianę głównej klatki schodowej budynku.
Jedną z harcerek 1. drużyny była Katarzyna Kujawska "Kasia". W ostatnich dniach Powstania uczestniczyła w patrolach sanitarnych, przemierzających Śródmieście Południowe. W Powstaniu ranne zostały dwie jej koleżanki z drużyny. 
- Jedna doznała złamania podstawy czaszki, gdy przeskakiwała przez rumowisko kina Napoleon, zbombardowanego 2 września. Wszystkie jednak przeżyłyśmy - mówi "Kasia".
W pierwszym dniu października nastąpiło zawieszenie broni. Nagle zrobiło się cicho. Jak ustalono, exodus ludności cywilnej miał się zacząć następnego dnia. Dziewczęta miały iść do niewoli razem z komendantką, kapral Jolantą Wedecką "Letą", i plutonem sierżanta Edmunda Malinowskiego "Mundka".
- Komendantka podjęła decyzję, że dwie z nas muszą pozostać w Warszawie. Z własnej woli za nic w świecie nie zostałabym w mieście, ale to był rozkaz. Wybrano nas, bo ja miałam ojca ukrywającego się pod Radomiem, a moja koleżanka Zofia Zawadzka "Koza" rodziców w Radości. Inne dziewczęta nic nie wiedziały i losach swych rodzin - opowiada Katarzyna Kujawska.
Zgłosiły się do szpitala przy ulicy Jaworzyńskiej. Był to szpital cywilny, zajmujący kilka kamienic w sąsiedztwie obecnego Teatru Współczesnego. Leżało w nim wielu cywilów i Powstańców.
- Nakazano nam likwidowanie punktów sanitarnych i przenoszenie materiałów do szpitala. Dla mnie była to praca bardzo ciężka i fizycznie i psychicznie - opowiada "Kasia".
Przedzierały się przez dymiące i częściowo zrujnowane ulice, ciągle natykając się na niemieckie patrole. Tak dotrwały do 14 października. Szabrowniczka, która przychodziła do szpitala, powiedziała, że można wyjść z Warszawy przez Dolny Mokotów.
- Zdecydowałyśmy, że wyjdziemy 15 października. Szłyśmy Puławską, a potem Belgijską. Najpierw zatrzymał nas patrol niemiecki - puścili. Potem natknęłyśmy się na patrol ze wschodniomuzułmańskiego pułku SS. Jeden z nich koniecznie chciał mnie wykorzystać. Ja jednak uciekłam, mówiąc, że wieczorem możemy umówić się na randkę. Innym kobietom to się nie udało. Zostały zatrzymane i przypuszczalnie zgwałcone - mówi "Kasia".
Wieczorem dotarły do Pyr. Były zaskoczone, widząc normalne życie. Tutaj kobiety były umalowane, w sklepach sprzedawano ciastka, one zaś były głodne. W Pyrach nikt nie chciał ich przyjąć na noc. Ludzie bali się Niemców, przeszukujących domy w poszukiwaniu Powstańców. Nocowały gdzieś na słomie. Potem wędrowały w stronę Babic. Gdy po kilku dniach "Kasia" dotarła do majątku swego wuja w Czaplinie koło Góry Kalwarii, okazało się, że stacjonuje w nim SS.

Jak dobrze wiecie, jedną z naszych tradycji jest zachęcanie Was do spacerów, tak by miasto i jego historię poznawać przez nogi. Tym razem proponujemy, byście lekko zmodyfikowali swoją rutynę trasy z domu lub do niego, tak by przez te 63 zahaczyć przynajmniej o kilka z tych miejsc. Uważamy, że warto zabrać ze sobą świeczkę, kwiat lub jakiś inny przedmiot którym zechcecie wyrazić swoją pamięć o Powstańcach. Niech widzą, że Warszawiacy wciąż pamiętają ! A jeśli będziecie mieć odrobinę szczęścia, to kto wie może jeszcze uda wam się spotkać jednego lub jedną z nich, a wtedy może się stać coś co pozostanie z Wami na zawsze. Spotkanie z prawdziwym bohaterem z krwi i kości, człowiekiem który już za życia został legendą. I to jest coś niezwykłego czego Wam serdecznie życzymy, bo nam było to dane więcej niż raz, a ciągle nam mało, a w więc w drogę, idźmy i pamiętajmy, żywi i umarli czekają na nas !!

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Złoto-Czerwone

Tym razem post będzie nietypowy, bo w zasadzie tylko informacyjny. Każdy bowiem z naszych czytelników chyba wie, a przynajmniej taką mamy nadzieję, jakie są oficjalne barwy i flaga Warszawy. Można je zobaczyć nie tylko na środkach komunikacji miejskiej, ale również w herbie. Flaga składa się z dwóch poziomych pasów o równej szerokości. Zgodnie ze Statutem miasta "Barwami Miasta są kolory żółty i czerwony ułożone w dwóch poziomych, równoległych pasach tej samej szerokości, z których górny jest koloru żółtego a dolny koloru czerwonego".  W wielu źródłach zaś kolor żółty jest zwany kolorem złotym. Decyzja ta wprowadzona została w życie jeszcze w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Bezpośrednio po wojnie jednak nie powrócono do niej. Stało się to dopiero na mocy Uchwały Rady Miasta Stołecznego Warszawy nr 18 z dnia 15 sierpnia 1990 r. w sprawie "przywrócenia tradycji przedwojennej w zakresie herbu, barw miejskich, pieczęci...".  Wielu z naszych czytelników ch

Kim jest Hajota?

Spacerując ulicami często patrzymy na ich nazwy. Gdy noszą one czyjeś nazwisko to w większości wypadków wiemy, lub przynajmniej coś nam się kojarzy, kim ta osoba była, czym sobie na taki zaszczyt zasłużyłam. Zdarza się jednak inaczej, część patronów jest bardzo tajemnicza. O takim właśnie tajemniczym patronie chcemy Wam dziś opowiedzieć. Wśród wielu cichych uliczek na Starych Bielanach znajduje się jedna, która szczególnie nas dziś interesuje - Ulica Hajoty.  Jak podaje Jarosław Zieliński w swojej książce Bielany : przewodnik historyczno-sentymentalny ulica ta istnieje od 1928 roku. Informacja ta znajduje swoje potwierdzenie w książce Jana Kasprzyckiego Korzenie miasta. T. 5 , w którym możemy przeczytać bardzo interesujący fragment.  Właścicielami krasnoludkowych domków byli przeważnie ludzie niezamożni, ale prości i życzliwi, którzy w swych ogródkach chętnie widzieli małych miłośników przyrody. Pozwalali patrzeć z bliska na grządki kwietne i warzywne, na harcujące na s

Pan Wołodyjowski na Bielanach

Każdy kto czytał "Pana Wołodyjowskiego" Henryka Sienkiewicza lub chociaż widział ekranizację Jerzego Hoffmana, powinien bez trudu rozpoznać kim jest postać w białym habicie. To pułkownik Jerzy Michał Wołodyjowski, który z inicjatywy miejscowego proboszcza, ks. Wojciecha Drozdowicza, na początku 2008 roku zagościł na wieży kościoła pokamedulskiego na Bielanach. Blisko dwumetrowa postań ma twarz Tadeusza Łomnickiego, a jej autorem jest Robert Czerwiński. Pojawieniu się Małego Rycerza towarzyszyło skomponowanie przez Michała Lorenca hejnału "Memento mori", który rozbrzmiewa z wieży kościelnej. Sam kościół, początkowo drewniany, wraz z budynkami klasztornymi wzniesiony został dla zakonu kamedułów, sprowadzonych z bielan krakowskich, w XVII wieku. Jego fundatorami byli królowie Władysław IV i Jan Kazimierz. W latach 1669-1710, w stylu późnobarokowym, zbudowany został kościół murowany oraz założenia klasztorne wraz z 13 eremami. Wnętrza kościoła zdobi stiukowa